Sleutelcompetenties
Van de drie sleutelcompetenties (zelfbewustzijn, geestelijke gezondheid en het sociaal-relationele) waarop het lespakket aansluit legt de sleutelcompetentie zelfbewustzijn de focus op het over zichzelf nadenken, zichzelf uitdrukken, zichzelf sturen en veerkrachtig zijn. Voor deze sleutelcompetentie zijn geen afzonderlijke eindtermen ontwikkeld aangezien de samenhang met de andere twee sleutelcompetenties, namelijk geestelijke gezondheid en de sociaal-relationele competentie, zo groot is.
De leerlingen werken aan hun sociale vaardigheden in verschillende formele en informele situaties met de focus op lichaamstaal. In verschillende oefeningen uit de denklessen leven ze zich in in bepaalde situaties (onder meer aan de hand van situatiekaartjes). Zo ervaren ze letterlijk hoe hun houding, mimiek en power het verschil maakt in verschillende scenario’s. Tijdens de reflectie-oefeningen wordt steeds dieper ingegaan op wat dit voor hen betekent. Empathie wordt zo niet alleen duidelijk door respectvol in gesprek te gaan maar ook door deze letterlijk te ervaren. Verder bieden de lessen steeds ruimte om dieper in te gaan op thema’s die naar voor komen zoals pesten, ongemakkelijke situaties, conflictsituaties, ..., waarbij er telkens vanuit de leefwereld van de jongeren gewerkt wordt. In de groepsoefeningen leren de leerlingen onder meer op elkaar af te stemmen en zo rekening te houden met elkaar en elkaars grenzen te respecteren. Dit leren ze enerzijds door oefeningen te doen, bijvoorbeeld samen stoppen met wandelen zonder dat er woorden gebruikt worden. Anderzijds door over de oefeningen en ervaringen te reflecteren. Om bepaalde thema’s bespreekbaar te maken wordt er ook regelmatig de link met de kortfilm gemaakt. Zo wordt telkens het empathisch vermogen en het reflectievermogen gestimuleerd. Leerlingen leren kijken vanuit verschillende perspectieven en leren van elkaar (elkaars houding, elkaars input).
Deze ervaringen versterken het zelfbewustzijn, attitudevorming en sociale vaardigheden. Dit omdat ze inzicht krijgen in de functie van de eigen lichaamstaal. Zo leren ze de samenhang zien tussen wat ze denken en doen en het effect dat dit heeft op de ander. Dit zal doorheen het pakket steeds duidelijker worden.
Wat betreft lichamelijke en geestelijke gezondheid focust het lespakket vooral op het opbouwen, onderhouden en versterken van het mentaal welbevinden. Ook hier vertrekken de oefeningen letterlijk vanuit het stevig staan en wordt het gesprek geopend over gevoelens en wat er intern leeft bij de jongeren. Ook hier ontstaan de klasgesprekken door de inzet van herkenbare situaties uit de film en de situatiekaartjes. Zo krijgen de leerlingen de kans om op een veilige manier het bewust inzetten van lichaamstaal te exploreren in al haar facetten.
Het laatste stuk van het lespakket zoemt in op het spiegelende effect van lichaamstaal en de weerslag hiervan op het welbevinden van de leerlingen. De leerlingen oefenen in emotie-regulatie en feedback geven op hun gedrag en dat van anderen. Hier zien we ook duidelijk het belang van interpersoonlijke relaties terug komen, twee of meer individuen zijn onderling afhankelijk, elk met een eigen invloed op het eigen gedrag en dat van de ander. Door de leerlingen bewust te maken van lichaamstaal, zowel bij de anderen als bij zichzelf, leren ze op een respectvolle en gepaste manier met elkaar omgaan en naargelang de situatie ook de eigen grenzen aan te geven. De leerlingen leren door het bezig zijn met lichaamstaal rekening houden met anderen, actief luisteren (ook naar wat er niet gezegd wordt) en versterken zo ook het samenwerken. Hierdoor ontstaat verbinding die op haar beurt weer bijdraagt aan veerkracht en het welbevinden. En dat is uiteindelijk de bedoeling van zowel de sleutelcompetenties als het lespakket.
